Czyli o mieście z morza i smogu.
Większość mieszkańców otwiera szeroko oczy ze zdziwienia: jaki smog? Przecież mamy najlepsze powietrze w Polsce! To niestety nie jest prawda. Stężenie szkodliwego smogu w powietrzu, często przekracza poziomy obserwowane np. w Krakowie.
Strona powstała by podsumować dostępne informacje i pomóc w informowaniu mieszkańców aby nie żyli w nieświadomości, wystawiając siebie oraz najbliższych na stałe zagrożenie.
Przewrotnie można by zapytać, dlaczego miało by go nie być? Gdynia nie posiada źródeł bezpłatnej energii geotermalnej, ani też innych unikalnych źródeł ciepła. Posiada za to wiele wiele starych i słabo ocieplonych budynków, w tym duże obszary zamieszkanych „ogródków działkowych”. Ich mieszkańcy niczym nie wyróżniają się na tle reszty kraju. Palą czym popadnie. Ukształtowanie terenu tutaj również nie pomaga. Gdynia położona jest na wysokich wzgórzach, które otaczają centrum miasta. To wszystko tworzy efekt Krakowa w pigułce.
Według danych oficjalnych, które są wykorzystywane w różnych opracowaniach i rankingach, Gdynia ma najlepsze powietrze w kraju. Niestety, jedynie na papierze. Dlaczego tak się dzieje?
Po pierwsze, przez brak pomiaru przez stacje miejskie, należące do GIOŚ, pyłów zawieszonych PM2.5. To właśnie te najdrobniejsze pyły, które w głównej mierze tworzą smog, najdłużej unoszą się w powietrzu, a jednocześnie są najbardziej szkodliwe dla zdrowia.
Po drugie, rozmieszczenia trzech stacji pomiarowych, na przewiewnych wzgórzach z dala od centrum, wśród osiedli ogrzewanych ciepłem miejskim, w pobliżu lasów, lub na terenach portowych. Wszystkie z dala od budynków ogrzewanych indywidualnie.
Jednak gołym okiem widać i czuć nosem, że smog występuje w Gdyni często i potrafi być, w wielu rejonach, bardzo intensywny.
Więcej:
Mamy. W jaki jednak sposób morze miało by pomóc? Nie wchłania przecież w szczególny sposób pyłów, prawdopobnie nie skuteczniej niż na przykład las. Za to przy wyżowej pogodzie, przeważnie słonecznej i bezwietrznej, przy której szczególnie akumuluje się smog, pojawia się dodatkowo zjawisko bryzy morskiej. W ciągu dnia to delikatny wiatr który wieje znad morza nad ląd. Zatem nie dość, że morze w żaden sposób specjalnie nie pomoże, może niekiedy wręcz nasilać zjawisko smogu w Gdyni, blokując rozprzestrzenianie się pyłów nad zatokę.
Na to pytanie nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi, dopóki nie zostanie stworzona sieć kilku profesjonalnych stacji pomiarowych, monitorujących całą dobę poziom pyłów PM2.5. Jednak cząstkowe pomiary mogą wskazywać, że nie mamy dużo lepszej sytuacji niż w wielu miastach południowej Polski.
Obecnie nie ma wątpliwości, że smog bezpośrednio i pośrednio wpływa na skrócenie życia oraz obniżenie jego komfortu. Szczególnie szkodliwe są pyły PM2.5, które przenikają przez pęcherzyki płucne bezpośrednio do krwiobiegu, a stamtąd rozprzestrzeniają się dalej po całym organizmie.
Smog działa alergizująco, może wywoływać astmę, wpływa też bezpośrednio na ograniczenie czynności oraz inne choroby płuc. W 2013 WHO zaliczyła smog jako czynnik kancerogenny, szacując, że smog przyczynia się na świecie do śmierci 230,000 osób rocznie z powodu raka płuc.
Analiza danych z programu ESCAPE (European Study of Cohorts for Air Pollution Effects), wzrost zanieczyszczeń PM2.5 o każde 5 µg/m³ powoduje wzrost ryzyka śmierci z przyczyn naturalnych aż o 7%.
Według badań Unii Europejskiej, w Polsce co roku umiera przedwcześnie z powodu smogu aż 44,000 osób. Nie wydaje się, by rzeczywista skala smogu w Gdyni była znacząco mniejsza niż w innych polskich miastach. Zatem można przyjąć to, że statystycznie każdego roku ponad 280 mieszkańców Gdyni umiera przedwcześnie z powodu smogu. Być może również, mało znany problem smogu w Trójmieście, jest jedną z przyczyn najwyższej zachorowalności na nowotwory w naszym regionie.
Jedną z najważniejszych rzeczy przy smogu jest świadomość zagrożenia. Wiedząc jaki jest poziom skażenia atmosfery, mieszkańcy na wiele sposobów mogą zminimalizować jego negatywne skutki.
Mieszkańcy Krakowa od wielu lat znają zjawisko smogu, potrafią się odpowiednio nań przygotować. Powtarzanie kłamstw o najlepszym powietrzu skutkuje tym, że ludzie są kompletnie nieświadomi zagrożenia. Spacerują, korzystając zimą ze słonecznych dni, podczas gdy takie warunki występują przeważnie podczas wyżu, który sprzyja występowaniu smogu. Często spotykanym obrazkiem są rodzice spacerujący z małymi dziećmi, które są wyjątkowo na smog wrażliwe, podczas gdy stężenie pyłów PM2.5 w powietrzu przekracza wielokrotnie poziom ustalony przez WHO jako bezpieczny.
Pomiary na których się opieramy, nie są wykonywane profesjonalnym, certyfikowanym czujnikiem. Taki czujnik jest po prostu poza zasięgiem finansowym zwykłych ludzi. Laser Egg jest jednym z najlepszych przystępnych finansowo czujników zapylenia. Wykorzystuje on promień lasera, mierząc rozpraszanie jego wiązki przez znajdujące się w powietrzu drobinki (Laser-based light scattering). Znając prędkość przepływu powietrza, można dość precyzyjnie zmierzyć wartość zapylenia. W internecie dostępne są np dane porównujące wskazania Laser Egg umieszczonego w pobliżu wartego $25.000 czujnika w ambasadzie USA w Pekinie.
Czy rzeczywisty błąd pomiaru wynosi 10%, czy nawet 20%? Nie wiadomo. Nie ma to jednak większego znaczenia w przypadku, gdy przy gryzącym od gęstego dymu powietrzu spowijającym połowę miasta, oficjalne czujniki wskazują bardzo dobrą jakość powietrza.
Wiedząc z jakim zagrożeniem mamy do czynienia, możemy na wiele sposobów ograniczać jego skutki. Można zminimalizować przebywanie na zewnątrz, zrezygnować z uprawiania sportów na „świeżym powietrzu”. Można zaopatrzyć się w maski przeciwsmogowe. Można zrezygnować z wietrzenia pomieszczeń, czy nawet kupić oczyszczacz powietrza do mieszkania. Zwiększenie społecznej świadomości jest pierwszym i najważniejszym krokiem, by poprawić sytuację. A jak widać na przykładzie Pekinu, zdecydowane działania władz mogą w krótkim czasie przynieść pozytywne efekty (acz oczywiście, z różnych względów, ciężko u nas tak dobrych efektów się spodziewać).
Jest jeszcze jeden aspekt powtarzania mitów o świetnym powietrzu. Musimy zrozumieć, że za powstawanie smogu odpowiadamy w największej mierze my, mieszkańcy. Dlaczego ktoś miałby inwestować kilka, kilkanaście tysięcy złotych w nowy piec lub przyłączenie do instalacji miejskiej, a następnie ponosić przez kolejne lata znacznie wyższe koszty ogrzewania? Nikt oczywiście na to nie zdecyduje się, jeżeli wszędzie słyszy zapewnienia, że problemu z jakością powietrza nie ma. Przecież nic złego nie robi. Dlatego szczególnie ważne jest budowanie powszechnej świadomości.
Ostatnie kilka dni towarzyszyła nam piękna jesienna pogoda. Niestety, wyżowa pogoda w sezonie grzewczym nie wróży niczego dobrego. I tak też jest tym razem w Gdyni, gdyż wraz z nią do miasta powrócił smog. Ostatnie 3 dni wyraźnie pokazują wzrost ilości pyłów na terenie całego miasta. Dziś pomiędzy godziną 20:00 a 21:00 średnie stężenie PM2.5 …
Po dobrym początku stycznia, od kilku dni jakość powietrza w Gdyni – tak jak w całej Polsce – systematycznie się pogarsza. Od wczoraj w wielu miejscach w Gdyni stężenie pyłów przekracza 100 µg/m³. Dobrze ograniczyć wszystkie aktywności na zewnątrz, szczególnie z małymi dziećmi, do minimum.
Jak podaje Polsat News, powstaje pozew zbiorowy ws. smogu. „Ma skłonić rząd do podjęcia skutecznych działań”. W pierwszej połowie przyszłego roku do sądu ma zostać skierowany pozew zbiorowy przeciwko Skarbowi Państwa, który ma ustalić odpowiedzialność za stan powietrza w Polsce. – Po wygranym grupowym procesie sądowym Skarb Państwa nie będzie mógł już twierdzić, iż wobec mieszkańców …